Vì sao? Hiếm có giai điệu hay, hiếm ca sĩ có thể khoe giọng của mình với cái gọi là “nhạc trẻ” này vì phần nhiều các bài hát chỉ viết trong vòng một octave (quãng 8), chỉ như nói (vì tiếng Việt có sáu thanh và hai bán thanh, với độ cao khác nhau)
Trong khi sự ra đi của nhạc sĩ Hoàng Hiệp, một tiếng tăm lớn của âm nhạc Việt Nam lại không có nhiều bài viết về ông, cẩn trọng và kỹ lưỡng như vài ca sĩ nọ.
Có những ca khúc sôi nổi về tuổi trẻ vẫn chưa được các đoàn thể của giới trẻ khai thác. Dù vô thức hay cố ý viết những điều không đúng sự thực thì những người đó cũng phải chịu trách nhiệm về ngòi bút của mình. Lấy ví dụ về hai sự việc xảy ra gần đây.
Các giá trị ảo này không tự biến mất thậm chí ngày một phình to nếu không làm mọi cách để âm nhạc chuẩn mực có thể lấn át nó. Truyền hình cũng dành riêng cho anh ta một, hai chương trình gì đó. Cách họ viết bài, hướng họ khai phá về âm nhạc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến việc nắn dòng gu âm nhạc của công chúng.
Việc làm này ngoài giới âm nhạc còn cần đến sự hiệp lực của giới truyền thông, những người thương mến và quý trọng các giá trị âm nhạc Việt Nam.
Đi nhà hàng, nếu không thích ăn món gì đó thì người ta có thể tự quyết định không ăn. Có những người trẻ tuổi tự đẩy mình xa cái mà họ gọi là “nhạc đỏ” - âm nhạc của cuộc chống chọi giải phóng, bảo vệ và xây dựng đất nước, trong đó có nhiều bài trữ tình quý. Họ phải chịu trách nhiệm khi nắn nót thêu dệt cho những giá trị ảo. Âm nhạc chất lượng kém vẫn hoành hành, chỉ cần lời lẽ của nó không phạm vào một số điều cấm kỵ.
“Điều còn mãi” năm thứ 5 của VietnamNet là chương trình nhạc thuần Việt, từ tác phẩm đến những người biểu thị đều chuẩn, được nhiều người hoan nghênh và có truyền hình trực tiếp.
VTV1 mỗi tuần có một chương trình âm nhạc cổ điển - thính phòng nhưng được phát vào lúc nửa đêm, tác phẩm mới phát vào giờ bận rộn. Nên có một tổ chức chăm chút đến đời sống âm nhạc để nó phát triển lành mạnh, để xây dựng một thị hiếu có văn hóa và có thẩm mỹ âm nhạc cho đông đảo công chúng.
Lời lẽ thì lạt lẽo, sáo rỗng. Hàng hóa không đạt phẩm chất thì không được bán ra thị trường. Khi bản “Tiến quân ca” của Văn Cao vang lên trên sân khấu, nhiều khán giả xúc động mắt rớm lệ, dù rằng hằng ngày thường được nghe Quốc ca. Chương trình “Ngày âm nhạc Việt Nam” lần thứ tư ở hí viện Lớn cũng có đổi mới. Khi đó là giá trị thực thụ mà khán giả thấy ngại ngùng thì phải giúp người ta tiếp cận để quen, để yêu (đừng đòi hỏi phải hiểu âm nhạc cổ điển - khí nhạc).
Nhưng thứ “nhạc trẻ” này vang lên ở khắp nơi khắp chốn, không muốn nghe cũng bị nó lọt vào tai.
Nếu có gì lăn phăn đó là đưa tác phẩm khí nhạc thí nghiệm vào chương trình chắc gì đã trúng với tên gọi “Điều còn mãi”. Nhiều người chờ đợi một đêm nhạc hoành tráng vĩnh biệt ông, ở đó sẽ vang lên những khúc ca đã sống với thời kì như “Câu hò bên bến Hiền Lương”, “Ngọn đèn đứng gác”, “Trường Sơn đông Trường Sơn tây”, “Lá đỏ”, “Nhớ về Hà Nội”, “Trở về dòng sông tuổi thơ”… mà không được.
Sự việc thứ nhất: Một vài ca sĩ hạng trung sang Mỹ kiếm ăn nay trở về nước cũng là để… kiếm tiền, vậy mà có hàng chục bài báo viết đi viết lại về anh ta, từ chuyện bác mẹ, vợ con, tình ra sao, đánh bóng cứ như người hùng.
Không ai dám kết luận ngay là có những động cơ không vô tư lự, nhưng nếu có ai đó đảm đương mục âm nhạc mà không am hiểu về âm nhạc thì cũng nên đi học hoặc tìm hiểu.
Khu vực âm nhạc trí não không được chú ý đúng mức
Có gần hai chục bản hợp xướng đặc sắc, khổng lồ không được dựng, mà hợp xướng là một phần quan trọng của ca nhạc. Công việc này có thể do Hội Nhạc sĩ Việt Nam, có thể do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch làm, cũng có thể là sự kết hợp giữa cả hai, vày văn hóa và thẩm mỹ âm nhạc cả về sáng tác và trình diễn góp phần xây dựng văn hóa dân tộc.
Lại nói về trình diễn. Sáng tác, biểu diễn và thưởng thức âm nhạc thế này khiến cho những ý trung nhân nhạc, quý trọng âm nhạc phải ngẫm, nếu không nói là buồn phiền. Xin hãy trả các em trở về với bản chất hồn nhiên của tuổi thơ, đừng biến các em thành các ông cụ bà cụ tuổi thiếu nhi vừa phản cảm và nguy hại lâu dài. Ở đây cũng nên nói thêm về trách nhiệm của giới truyền thông.
Đã đến lúc cần quốc gia tài trợ cho hoạt động biểu diễn đồng thời thực hành tầng lớp hóa.
Đúng là một sự tiếp thị trải qua. Nhưng như thế chưa đủ xứng với vị trí của dòng nhạc này trong đời sống âm nhạc nước ta, chưa thắng được các giá trị ảo đang tiếm ngôi.
Nếu thực lòng không biết Jazz là gì thì phải tìm hiểu trước khi đi họp hoặc hỏi ai đó chứ không phải là hỏi ở chỗ ấy khi mình nhân danh phóng viên văn hóa đi dự. Đã có lần trong buổi họp báo của một ban nhạc Jazz Pháp do Trung tâm Văn hóa Pháp ở Hà Nội tổ chức, một phóng viên đứng lên hỏi một câu xanh rờn: “Thưa ông, nhạc Jazz là nhạc gì?”.
Trong khi nhiều bài hát ngô nghê nhạt thếch chế ngự sân khấu và các chương trình âm nhạc của các nhà đài thì trong kho âm nhạc Việt Nam vẫn còn nhiều bài hát hay, ngay cả những bài mới sáng tác gần đây không được nhìn đến. Nguyễn Thị Nam. Cuộc thi Piano quốc tế Hà Nội chỉ được đưa tin, không có chương trình truyền hình trực tiếp, không trần thuật kỹ, trong khi ở đó có nhiều nhân kiệt âm nhạc chơi hay và đầy hẹn.
Các lái nhạc có nhẽ không thấy món lời gì. Thứ nhất là chọn tác phẩm thuần Việt, không có tác phẩm nước ngoài (như lần 3), không có nhạc trẻ đưa vào theo kiểu “mặt trận” (như lần 1). Nhưng chính “nhạc đỏ” và cả “nhạc vàng” nữa (có lẽ nên gọi là nhạc lãng mạn) là chủ chốt tạo nên cốt cách của ca khúc Việt Nam chứ không phải mấy bài “nhạc trẻ” dễ dãi, nhăng nhố kia.
Họ phục vụ một bộ phận công chúng có đề nghị về âm nhạc đơn giản và dễ dãi.
Nhiều chương trình thi hát hoặc là sân chơi âm nhạc của trẻ mỏ thì được dựng một cách méo mó theo kiểu người lớn về vũ đạo, hình thể, phong cách trình diễn và nhất là chọn bài hát, ngoài những bài hát của nước ngoài còn là những bản tình khúc, ví dụ như cậu bé mười tuổi hát “anh yêu em”. Còn những người đánh giá đúng cống hiến về âm nhạc của ông thì không có tiền để tổ chức.
Những chương trình như thế này, những chương trình âm nhạc chính thống phát trên các kênh phát thanh truyền hình vinh danh âm nhạc thực thụ của Việt Nam.
Thứ hai là, lần trước nhất có một chương trình khổng lồ về các bản hợp xướng rất hay của Việt Nam (tám bài trong tổng số 10 tiết mục và hai tác phẩm khí nhạc).
Những tác phẩm âm nhạc được giải thưởng hằng năm của Hội Nhạc sĩ cũng không được phổ cập đến đông đảo công chúng. Ông nhạc sĩ kiên nhẫn giảng giải ngoài chương trình mất khoảng 15 phút.
